Απλά δημοκράτης.

Άρθρο του εκδότη Διονύση Βίτσου στην εφημερίδα "Ημέρα τση Ζάκυθος" που δημοσιεύθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2007

Διονύσης Πυλαρινός (1927-2007) Απλά Δημοκράτης

Ο θάνατος του Διονύσιου Πυλαρινού στις αρχές του Σεπτεμβρίου 2007 και οι σχεδόν ταυτόχρονες δημαρχιακές προφυλακίσεις δεν μπορεί παρά να έκαναν κάθε νουνεχή και ευαισθητοποιημένο άνθρωπο να αναλογισθεί πώς άλλαξαν τα πράγματα στο νησί μας, τα τελευταία είκοσι χρόνια. Από το 1986, δηλαδή, που ο Πυλαρινός εκλέχτηκε Δήμαρχος Ζακυνθίων. Δεν γράφεται αυτό το κείμενο ως μια νέα νεκρολογία. Μια μαρτυρία αποτελεί, που καταγράφεται, για να συντελέσει, ίσως, μελλοντικά, στην ερμηνεία της εποχής μας. Καθότι, όπως, κατά τον Σεφέρη, «είναι πολλών ανθρώπων τα λόγια μας», έτσι κι είναι πολλών ανθρώπων η κατάντια μας. Ιδίως, αυτών που δεν όφειλαν. Τόσο κατά τη εποχή, που ήταν Δήμαρχος ο Διονύσιος Πυλαρινός, αλλά και αφού εξελέγη βουλευτής, το 1989, συνεργάστηκα άμεσα μαζί του, σε δύο τουλάχιστον θέματα πολιτισμού. Με χαρά είχε αποδεχθεί να δημιουργηθεί στο Δήμο Ζακυνθίων ένα «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο», σε συνεργασία με το περιοδικό «Περίπλους». Δηλαδή, μια σειρά διαλέξεων, αλλά και ανοικτών συζητήσεων με το κοινό, κάθε δεύτερο Σάββατο, από προσωπικότητες της ελληνικής δημόσιας ζωής και επί ποικίλων θεμάτων. Μπορέσαμε και το κρατήσαμε επί ένα χρόνο. Τότε, ήλθαν στη Ζάκυνθο κι έλαβαν μέρος άνθρωποι, όπως ο Νίκος Δήμου, η Μαρία Ρεζάν, ο Αντώνης Παπαγιαννίδης, ο Γιώργος Μασσαβέτας, ο Μηνάς Μαυρικάκης -διευθυντής Marketing της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας-, ο Φίλιππος Δρακονταειδής και πολλοί άλλοι. Οι Ζακυνθινοί είχαν την ευκαιρία να τους ακούσουν, αλλά και να ανοίξουν μαζί τους ελεύθερες συζητήσεις, που πολλές φορές κρατούσαν μέχρι και τα μεσάνυκτα. Κανείς μας δεν πληρωνόταν για αυτό. Μόνο στους ομιλητές καλύπτονταν από το Δήμο τα έξοδα μετακίνησης και διαμονής. Όμως, κάθε Παρασκευή βράδυ, παραμονή της διάλεξης, είμαστε όλοι καλεσμένοι του Δημάρχου και της κυρίας Πυλαρινού σε μια ταβέρνα. Όπου οι ξένοι, είχαν τη δυνατότητα να δουν και να ακούσουν έναν αντιπροσωπευτικό Ζακυνθινό να μιλά με πάθος για τη Ζάκυνθο, να χαριτολογεί και να ξετυλίγει εκείνο το είδος προσωπικότητας του προσεισμικού Ζακυνθινού, του οποίου πια ελάχιστα δείγματα έχουν απομείνει. Όλα αυτά τα τραπέζια ο Διονύσης Πυλαρινός, άμισθος τότε, ως Δήμαρχος, τα πλήρωνε από την τσέπη του, επειδή δεν ήθελε να επιβαρύνει το Δήμο! Το «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Ζακυνθίων» δεν μπόρεσε να κρατηθεί παραπάνω από ένα χρόνο. Γιατί ήταν, λέει, όργανο, της Δεξιάς, δηλαδή του σατανά! Ασχέτως αν ούτε ένας από τους ομιλητές δεν ήταν δεξιός, ούτε κι αν ο καθένας από το ακροατήριο μπορούσε να ρωτά και να λέει ό,τι θέλει. Έπρεπε να αποτύχει μόνο και μόνο, επειδή το οργάνωνε Δήμαρχος, που, μεσούντος του σοσιαλισμού, είχε εκλεγεί με τη «Δεξιά» και δεν έπρεπε να... «κερδίζει πόντους», για να μην εκλεγεί και πάλι. Δεν ενδιέφερε η ουσία, δηλ. το κατά πόσο ωφελεί τη Ζάκυνθο η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, αλλά ο κομματισμός! Δημοκράτες, ακραιφνείς και λάβροι, κάθονταν κάτω από το Πνευματικό Κέντρο, για να πληροφορούν τους παρασυρμένους από τη Δεξιά και ...«τις παραφυάδες της» (τις οποίες ονόμαζαν Μασονία) ότι το να παρακολουθούν αυτές τις διαλέξεις ήταν εκτός γραμμής. Πολλοί, δε, από αυτούς τους «άσωτους» δημοκράτες οπαδούς γύριζαν πίσω στα σπίτια τους, μπορεί, όχι για να σφάξουν το μόσχο το σιτευτό, σίγουρα, όμως, με σφαγμένη την αξιοπρέπειά τους. Εννοείται πως ρόλο αναμορφωτή των παραστρατημένων έπαιζαν και στελέχη της δεξιάς παράταξης, επειδή, βλέπετε, ο Διονύσιος Πυλαρινός, που μια ζωή, σε καιρούς χαλεπούς και, κάθε άλλο παρά εκ του ασφαλούς, βρισκόταν στη δημοκρατική παράταξη, δεν ήταν «σαρξ εκ της σαρκός» τους και η επιλογή του, ως υποψηφίου του δεξιού κόμματος, δεν έπρεπε να επαναληφθεί. Έτσι, από τους πνευματικούς δημιουργούς της Ζακύνθου μπορώ να θυμηθώ πάντα παρόντες στο «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» μόνο τη Μαρία Ρουσέα, τη Ρούλα Βάλβη-Μυλωνά, το Νιόνιο Μελίτα και το Γιάννη Δεμέτη, που λόγω ιδιοσυγκρασίας δεν τους πιάνουν τέτοιου είδους «απαγορευτικά». Σχεδόν πάντα γινόμαστε ρεζίλι στους ξένους καλεσμένους, επειδή ...μισή ώρα μετά την ώρα έναρξης της εκδήλωσης η πόρτα του Πνευματικού Κέντρου παρέμενε κλειστή και οι πιστοί του «Ελεύθερου Πανεπιστήμίου» περίμεναν, καρτερικά, στην πόρτα, οι δε μη πιστοί είχαν κουραστεί να περιμένουν και είχαν φύγει διαμαρτυρόμενοι για την κακή οργάνωση. Εννοείται πως ο υπεύθυνος υπάλληλος του Δήμου ήταν δασκαλεμένος να αργεί. Προφανώς, το έκανε με τις ανάλογες δημοκρατικές πλάτες! Για να μη γίνει αναφορά στο χάλι του εσωτερικού της αίθουσας, με τα σκουπίδια και την ακαταστασία μέχρι το ταβάνι. Τελικά, την αίθουσα την καθαρίζαμε, κάθε Σάββατο πρωί, ο Διονύσης Φλεμοτόμος κι εγώ και την άνοιγε, μια ώρα πριν την εκδήλωση, ο ίδιος ο Δήμαρχος! Η δεύτερη στενή συνεργασία μου με το Διονύσιο Πυλαρινό ήταν όταν εκλέχτηκε βουλευτής. Είχα μια πείρα από ραδιοφωνικές εκπομπές, αφού, επί τρία χρόνια, πηγαινοερχόμουν Αθήνα – Ζάκυνθο, για να ηχογραφώ μια ώρα εκπομπής τοπικού πολιτισμού, κάθε Κυριακή μεσημέρι, στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Ζακύνθου της ΕΡΤ, πολύ πιο πριν από την έλευση της ιδιωτικής ραδιοφωνίας. Σημειωτέον ότι το κόψιμο αυτής της εκπομπής ήταν η πρώτη δουλειά του βουλευτή Ζακύνθου της σοσιαλιστικής κυβέρνησης, Δημήτρη Μαρούδα, σε συνεργασία με κάποιους τοπικούς δημοσιογράφους, παρά τις διαμαρτυρίες ...του διευθυντή και των ηχοληπτών του σταθμού, που ήξεραν τι δουλειά είχε γίνει – αφού με τη θερμή και εξαίρετη συνεργασία τους είχε γίνει όλη αυτή η προσπάθεια- ώστε να καταρτιστεί ένα σφαιρικό ηχητικό αρχείο για κάθε ζακυνθινό πολιτιστικό θέμα. Το αρχείο αυτό, στη συνέχεια, ξεκίνησαν να το καταστρέφουν και πάνω στις μπομπίνες να γράφουν άλλα θέματα, όπως ειδήσεις, αθλητικά, άλλες εκπομπές κλπ. Σώθηκε αρκετό μέρος του, χάριν στην «παράνομη» πρωτοβουλία των εργαζομένων στο σταθμό να το κρύψουν!!! Μου είχαν πει, λοιπόν, οι τεχνικοί του Ραδιοφωνικού Σταθμού Ζακύνθου, ο οποίος αποτελεί δωρεά των Ζακυνθίων των ΗΠΑ, πως αναγκάζονται να χαμηλώνουν την ισχύ του, επειδή είναι με αμερικάνικες προδιαγραφές και αν τον άφηναν σε όλη την ένταση, που μπορούσε να αναπτύξει, θα σκέπαζε σχεδόν όλους τους σταθμούς της Ελλάδας. Με αυτό υπόψιν και με δεδομένο το γεγονός ότι το Γ’ Πρόγραμμα της ΕΡΑ δεν μπορούσε να ακουστεί πέρα από το λεκανοπέδιο των Αθηνών, παρά την υψηλή ποιότητά του, έκανα ένα σημείωμα στο βουλευτή, πλέον, Διονύσιο Πυλαρινό. Το υιοθέτησε αμέσως! Έλεγε πως το Γ΄ Πρόγραμμα είναι στενά συνδεδεμένο με τη Ζάκυνθο, όχι μόνο επειδή η Ζάκυνθος θεωρείται ως το νησί του Πολιτισμού, αλλά και γιατί το πρόγραμμα έχει ιδρυθεί από το Διονύση Ρώμα. Θα μπορούσε, λοιπόν, να ενισχυθεί ο ραδιοφωνικός σταθμός Ζακύνθου με εξοπλισμό, κτιριακή υποδομή και προσωπικό, ώστε από σταθμός υπό μαρασμό, όπως ήταν, να αναδειχθεί ως η έδρα του Γ΄ Προγράμματος, να αξιοποιηθεί η τεχνολογική δυναμική του και να ακούγεται το πρόγραμμα αυτό σε όλη τη χώρα. Θυμάμαι τις ατέλειωτες συσκέψεις, που κάναμε με το Διονύση Πυλαρινό, στην Αθήνα, για να βρούμε τρόπους να πείσουμε την Κυβέρνηση Τζανετάκη να υιοθετήσει αυτό το σχέδιο, το οποίο, εκείνη την εποχή, θεωρήθηκε αρκετά εξτρεμιστικό. Αποτέλεσμα δεν υπήρξε, επειδή αντέδρασαν και πάλι οι εξουσίες της Ζακύνθου, αλλά και όσοι δεν ήθελαν να ξαναδούν τον Πυλαρινό ξανά με αξίωμα... Οι ανίερες αυτές επαφές και συνεργασίες μου μαζί του δεν ήθελαν πολύ να δώσουν τροφή σε δημοκρατικούς και διανοούμενους, ώστε να χαρακτηρίσουν αναλόγως με τα μυαλά τους το περιοδικό «Περίπλους». Όπως πχ. σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ζακυνθίων, που όταν από κάποιο σύμβουλο διατυπώθηκε η πρόταση να συμπεριληφθεί το περιοδικό, το οποίο, ήδη, είχε ζωή πέντε χρόνων, ως ζακυνθινό περιοδικό τέχνης πανελλήνιας κυκλοφορίας, στις ενισχύσεις που δίνονταν σε κοινωνικούς φορείς, όπως ποδοσφαιρικές ομάδες κλπ. ένας από τους δημοκράτες συμβούλους ανέκραξε οργίλος: «Να πάνε να γυρέψουνε λεφτά από τη Μασονία»! Καλύτερα που δεν πήραμε τότε λεφτά, επειδή θα ήταν η εξαίρεση του κανόνα ότι από το 1984, που ιδρύθηκε, ουδέποτε ο «Περίπλους» πήρε τσεντέζιμο από φορέα του Δημοσίου! Θα ήταν παράλειψη σοβαρή να μην αναφερθεί κανείς στον αγώνα του Διονύση Πυλαρινού να αποτρέψει το να περιέλθει το Μουσείο Σολωμού στο Δήμο Ζακυνθίων. Αυτά είναι πράγματα που έχουν ξεχαστεί και δεν πρέπει. Γιατί τότε έγινε ένας λυσσαλέος αγώνας από πνευματικούς ανθρώπους, ώστε το Μουσείο Σολωμού να φύγει από εκείνους, που το δημιούργησαν και το κράτησαν, να πάψει, δηλαδή, να είναι αυτόνομο σωματείο και να γίνει Δημοτικό. Όποιος έκφραζε αντίθετη άποψη, εκείνη την εποχή, στολιζόταν με τα επίθετα, «συντηρητικός», «δεξιός», «αναχρονιστής», «αντιδραστικός» και με τα ουσιαστικά «μασόνος», «φασίστας» κλπ. Μάλιστα, δε, έγιναν επιτυχείς ενέργειες, ώστε να διακοπεί η όποιας μορφής κρατική οικονομική υποστήριξη προς το Μουσείο, ως αντίποινα, του ότι ο Διονύσιος Πυλαρινός και τα λοιπά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου «δεν συνεμμορφώθησαν προς τας υποδείξεις». Αυτό, τελικά, μάλλον σε καλό του βγήκε του Μουσείου, αφού πιέστηκε και βρήκε άλλους, δικούς του πόρους επιβίωσης, μάλιστα δε, με τη βοήθεια των «Φίλων του Μουσείου Σολωμού», που κάπου τότε συστάθηκαν σε σωματείο, να εξευρεθούν πόροι για τον εκσυγχρονισμό του. Δεν χρειάζεται να αναλυθεί, τέτοιες μέρες-τέτοια λόγια, γιατί ήταν σωτήριο που δεν πέρασε αυτή η προσπάθεια. Ο καθένας, πλέον, μπορεί να φανταστεί πού θα ψάχναμε να βρούμε τώρα τα κόκαλα του Σολωμού, τα χειρόγραφά του και τα άλλα εκθέματα του Μουσείου Σολωμού. Ποιος ξέρει; Μπορεί κι αυτά να είχαν ανατιναχθεί μαζί με τόσα άλλα που χάθηκαν ανεπιστρεπτί από την έρμη τη Ζάκυθο. Κι ας μη μιλάμε μόνο για τα επίκαιρα δημοτικά γεγονότα, αλλά και ...τα γενικότερα δημοτικά. Ο Διονύσιος Πυλαρινός, δεν ήταν ούτε δεξιός, ούτε αριστερός. Ήταν δημοκρατικός. Όμως, αν κάθισα κι έγραψα όλα τα παραπάνω, δεν είναι μόνο επειδή αυτό το στοιχείο της προσωπικότητάς του είναι κάτι που πρέπει να επισημανθεί, ούτε για να καταγραφούν κάποια γεγονότα της σύγχρονης ζακυνθινής ιστορίας. Βέβαια, από καιρό ζητούσα να τα γράψω, αλλά ο ίδιος δεν ήθελε να το κάνω όσο ζούσε. Απεχθανόταν τα «κιάσα» γύρω από το πρόσωπό του, όπως και τις εντάσεις με επίκεντρο τον ίδιο. Η αναφορά γίνεται και για έναν ακόμη λόγο: Δεδομένου ότι διανύουμε περίοδο θρήνων και κοπετών για την κατάντια της Ζακύνθου, είναι χρήσιμο να επαναληφθεί πως τίποτα δεν είναι τυχαίο στον κόσμο τούτο και τίποτα χωρίς αιτία. Δεν μπορούμε σήμερα να καταριόμαστε, γενικώς και αορίστως, τη βάσκανο μοίρα του νησιού μας, που το έριξε σε ξένα με την παράδοσή του χέρια και να τελειώνουμε. Οι αιτίες έχουν όνομα και οι αίτιοι, όσο κι εκείνοι που τους σιγοντάρανε, ονοματεπώνυμο και διεύθυνση. Δεν υπάρχει τίποτα πιο συντηρητικό, πιο αναχρονιστικό, πιο αντιδραστικό από την οπαδοποίηση. Και δεν υπάρχει κάτι πιο ανάρμοστο σε πνευματικούς ανθρώπους από αυτήν. Τόσο, όσο αναγκαίο είναι ο σκεπτόμενος άνθρωπος να είναι πολιτικοποιημένος. Ο πνευματικός δημιουργός στηρίζεται στην παρατήρηση της ζωής και όταν χάσει την ενάργεια του μυαλού του αρχίζει να την βλέπει παραμορφωμένη, με άμεσο αντίκτυπο και στην δημιουργική του δουλειά. Για τη σωτηρία της πολιτισμικής ταυτότητας ενός τόπου οι καθ’ ύλην, αλλά και οι καθ’ ευαισθησίαν αρμόδιοι και υπεύθυνοι είναι οι πνευματικοί του άνθρωποι. Φαίνεται πως τα τελευταία χρόνια η Ζάκυνθος έχει πνευματικούς ανθρώπους περισσότερο διατεθειμένους να μοιρολογήσουν, παρά να διαμαρτυρηθούν μετά παρρησίας. Οπαδοποιήθηκαν οι περισσότεροι, αντί να αποτελέσουν την «τύψη του καιρού τους», που λέει και σε ένα του βιβλίο ο Δ. Φλεμοτόμος. Το αποτέλεσμα δεν μπορεί να έχει διαφορετική όψη από εκείνη γηπέδου μετά από συμπλοκή χουλιγκάνων: Πλίνθοι, λίθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα, σκουπίδια και χαλάσματα, κάποιες οιμωγές οπαδών κι, απ’ τα μεγάφωνα, να εξακολουθούν να ηχούν οι παιάνες της αλλοτινής δόξας της ομάδας.